De oorsprong van “het Spaans benauwd hebben”

Wanneer je het heel erg benauwd hebt (zoals bijvoorbeeld in een sauna) kun je dit in het Nederlands uitdrukken door te stellen dat je ‘het Spaans benauwd hebt’. Je kunt deze uitdrukking ook figuurlijk gebruiken, bijvoorbeeld om aan te geven dat je heel erg tegen iets opziet. In dit artikel leggen we de oorsprong uit van deze uitdrukking.

De zegswijze stamt uit de tijd van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens deze lange oorlog probeerde het Spaanse leger de Nederlanders geregeld tot overgave te dwingen, door middel van uitputting. Dit deden de Spanjaarden vaak door een stad te belegeren. Tijdens zo’n belegering konden de inwoners de stad niet verlaten. Vervolgens zorgden de Spanjaarden ervoor dat er geen voedselvoorraden naar de betreffende steden gebracht konden worden, zodat de bevolking uit zou hongeren en zich uiteindelijk moest overgeven. Tijdens een Spaanse belegering konden mensen dus geen kant op en kregen ze het ‘Spaans benauwd’.

Er is ook nog een andere theorie. Deze heeft indirect ook met de Tachtigjarige Oorlog te maken, namelijk met de gevreesde Spaanse Inquisitie. De Spaanse Inquisitie was erop uit om ervoor te zorgen dat mensen het katholieke geloof wel op de juiste manier aan bleven hangen. In Nederland, waar de protestantse kerk populairder was, was de Spaanse Inquisitie zeer gevreesd vanwege de martelmethoden die ze toepaste. Van deze martelmethoden konden mensen het “Spaans benauwd” krijgen.